Crisis als excuus. Crisis als verklaring. Crisis als verschijnsel dat ons overkomt. Crisis als een tijdelijk verschijnsel. Crisis om je achter te verstoppen.
We horen het overal om ons heen. Het is crisis. Als we er al even niet aan denken dan is er wel een collega ondernemer die aan je vraagt: ‘merk jij al iets van de crisis?’ of gewoon zegt: ‘ik heb het wel heel zwaar door de crisis.’
Excuus
De crisis is voor veel ondernemers een universeel excuus geworden voor alles wat niet naar wens functioneert. Dat is niet verstandig. Door er op die manier mee om te gaan, reken je ten onrechte op het tijdelijke karakter van deze economische fase, terwijl we volgens mij te maken hebben met een nieuw tijdperk.
Het is niet voor niets dat de tijd (‘de crisis’) die een aantal jaren geleden aanbrak samenging met de pensionering van de babyboomgeneratie. Het is geen toeval dat op hetzelfde moment de ‘early – en late majority’ zich voorgoed ‘online’ vestigden en enorm veel informatie ineens overal en zeer eenvoudig voor iedereen beschikbaar werd.
Mijn analyse is dat het steeds lastiger werd alle belangen te blijven verdedigen. Alles wat scheef was gegroeid, alles wat jarenlang met de mantel der liefde was bedekt, alle verschijningsvormen van ongecontroleerde groei, alle dingen waar weldenkende mensen al een bepaald gevoel van in hun buik kregen… Het werd ineens onhoudbaar. Sleutelfiguren vertrokken, informatie werd ineens in een sneltreinvaart gedeeld.
Belangencrisis
De ‘belangencrisis’ is in volle gang, en woekert niet alleen in de financiële wereld. Wel is het zo dat er meestal enorme financiële belangen spelen op de plekken waar de ‘belangencrisis’ om zich heen slaat. De wielerwereld, de wereld van woningbouwcoöperaties, pensioenfondsen, zorg- en onderwijsinstellingen, bedrijven die al jarenlang samenwerken en prijsafspraken maken: het zijn enkele voorbeelden waar vertrouwen is weggevallen en de waarheid nu langzaam bovenkomt. De waarheid die de werkelijke reden van het einde van een periode vertegenwoordigt. Ik ben bang dat we pas een topje van de ijsberg hebben gezien.
Veel mensen hebben alles zien gebeuren. Veel mensen hebben ook gedacht dat het eigenlijk niet kon wat we meemaakten in ‘het gouden decennium’. Toch heeft bijna iedereen zijn ogen gesloten en gedacht: ‘vraag niet hoe het kan, maar profiteer ervan!’ Het is goed stil te staan bij het feit dat we dus eigenlijk allemaal boter op ons hoofd hebben, en medeveroorzaker zijn van ‘de crisis’.
De tijd waarin we de afgelopen 15 tot 20 jaar hebben geleefd, was achteraf bezien de periode die niet klopte. Het is niet andersom. De periode die nu aanbreekt zal alle verhoudingen moeten normaliseren, alles moeten terugbrengen naar een behapbare en menselijke maat. Dat is natuurlijk niet zomaar bereikt. Dat duurt tientallen jaren. Maar moet je dan als ondernemer afwachten? Dat lijkt me niet!
Nieuwe tijd
De nieuwe tijd accepteren is de eerste opdracht. Accepteren dat alles is veranderd. De tweede opdracht is nog moeilijker, maar niet minder essentieel: Accepteren dat niets meer vanzelfsprekend is, en klanten en omzet al helemaal niet. Daar begint het. En dan wordt het leuk, want alles ligt open en alles mag.
Voor hen die de omslag nu moeten maken breken er moeilijke tijden aan. Accepteren, vechten voor klanten en relaties, en niet alleen in het begin. Iedere dag. Dat is voor heel veel mensen wennen, maar ik ben ervan overtuigd dat het louterend werkt.
Zij die teleurgesteld waren, en voor hun gevoel al heel lang aan de zijlijn stonden hebben nu echter een kans. Nu kan iedereen het verschil maken. Iedereen doet mee. Niet het belang van hen die het met elkaar hadden uitgemaakt, maar ons aller belang. De zegeningen van de belangencrisis. Zij die het met elkaar hadden afgesproken, het elkaar hadden gezworen, zo waren opgegroeid, niet beter wisten: zij die alles deden voor geld, voor groei, voor macht en meer, zij vertrouwen elkaar niet meer.
het gaat niet voorbij!
De ruïnes uit die tijd doen voor wie goed kijkt nu al een beetje potsierlijk aan. Dat wordt erger. Het is nou eenmaal niet te rijmen met elkaar als een klant niks krijgt en een ondernemer alles. Bedrijven die dit soort inzichten zien als een trend die weer voorbij gaat, komen wel eens naar me toe met de vraag: ‘Kunt u ons helpen ons wat gastvrijer te maken? Zodat onze klanten een beetje het gevoel krijgen dat ze welkom zijn, dat het net lijkt of zij het belangrijkst zijn?’ Juist deze vragen zijn een verschijnsel dat snel voorbij gaat ben ik bang!
